Leert goede schrijvers de laatste 20%

Hoe raak je je lezer?

hoe raak je je lezer

Tientallen brieven kregen we, nadat onze oudste zoon overleed.
Allemaal even lief. Allemaal even welkom. En af en toe een tikje beside the point.

Iemand hoopte dat wij troost zouden vinden in de bijbel. Verschillende schrijvers betreurden het dat we met zoveel vragen achterbleven. Een kennis mailde dat het ‘geheel onverwacht kwam, neem ik aan?’

Nee, nee en nee

Vrienden maanden ons om ‘vooral te blijven praten.’ Collega’s hoopten dat wij ‘ooit weer van het leven konden genieten.’ Veel mensen schreven: ‘Woorden schieten tekort.’

Maar zo is het niet

Het is een maand later en we zijn altijd blijven praten. Ik ben alweer twee weken aan het werk. Ik schaam me dat ik inderdaad van het leven geniet.

En als woorden ooit niet tekort schoten, is het nu.

Taal is energie. De juiste woorden gaan recht naar je hart, en troosten diep

Eén van Frits’ begeleidsters schreef een brief. Ze sprak hem wekelijks toen hij Japans studeerde.

‘Ik denk aan de keren dat ik mijn pen vergat en er één van hem mocht lenen. Als ik die dan maar op precies dezelfde plek teruglegde. Ik denk aan een wasrek met heel veel, keurig symmetrisch opgehangen witte sportsokken. Ik denk aan zijn geamuseerde blik en zijn geduld als hij mij een computerprobleem uitlegde.’

Ontroerend

Ze schetste scènes uit Frits’ verleden waar ik niet bij was, maar die ik direct voor me zag.

Inderdaad, alles had zijn vaste plek. Ja, hij had een behoorlijke symmetriedwang. En nee, hij was nooit te beroerd om iemand met de computer te helpen. Zonder te laten merken hoe dom hij ons vond.

Ik was haar dankbaar voor die rake flitsen. Zij had hem ook gezien, zoals hij was.

Er zijn ook mensen die hetzelfde hebben meegemaakt

Die weten precies hoe het voelt.

Die durven te zeggen waar anderen van schrikken: ‘Relief is the exhale of suffering.’

Een kunstenares stuurde de kaart boven deze post. ‘Het jongetje vooraan is een familielid van de moeder van mijn man. Ook hij heeft het levenspad nooit afgemaakt, omdat hij geen toekomst zag.’

Een soortgenoot, van 100 jaar geleden. Ik was geraakt. Ik dacht: we zijn niet alleen. Het gaat al eeuwen zo.

Waarom is het zo moeilijk om contact te maken met je lezer?

Wat voor een condoleance geldt, geldt ook voor een blog. Voor reportages. Voor poëzie. Het geldt voor al het schrijven.

Omdat al het menselijke contact projectie is

We stellen ons voor hoe de ander zich voelt. We praten en schrijven zoals we denken dat gepast is. Zoals we het zelf zouden voelen.

Maar echt weten doen we het niet. Of zelden.

De meeste mensen delen hun conclusie mee, of geven goede raad:

‘Een kind verliezen is het ergste wat je overkomt.’

‘We hopen dat je ondanks alle onbeantwoorde vragen verder kunt.’

‘Denk eraan dat je niet te snel gaat werken.’

Maar projectie is een krakkemikkig middel

Het laat je alleen maar zien wat jij denkt dat je zou voelen in dezelfde situatie.

Ik denk terug aan alle condoléance brieven die ik heb verstuurd. Die waren precies hetzelfde.

Pas nu ik weet hoe het is, weet ik wat me te doen staat. Hetzelfde als in elke blogpost: deel verhalen. Schets beelden. Beschrijf gesprekken.

Je lezer vult de inhoud zelf in.

 

Al mijn blogs over psychiatrie, een kind verliezen, en wat je moet weten over de ggz. Lees ze als je iemand kent die zich ernstig uit het dagelijks leven terugtrekt. En bekijk de pagina met 30 video-interviews die ik maakte over betere hulp aan jongeren die vastlopen.

tips voor beter bloggen

(Zet je VPN uit als de knop niet werkt).

Over Kitty Kilian

Kitty Kilian

Schreef voor NRC, gaf les aan vakopleidingen Journalistiek. Sinds 2011 docent copywriting | De Blogacademie. Delicate as a hand grenade.

Cursussen:
Blogbasics (beginners)
Blogpro (professionals)
Karakter & Dialoog (fictie)
Little Black Dress (strakke huisstijl)

92 comments

  • Zo raak. Ontroerend goed ge/beschreven. Nuchter met gevoel. Wat ben jij een mooi mens Kitty!

  • Hoi Kitty,

    je schrijft nu op je site dat je deze blog niet meer zo zou schrijven. Omdat je te woedend was op de wereld. Ik lees je stuk en denk ‘hoe waar dit, hoe raak’!” En achteraf is het altijd makkelijk praten. Fijn dat je hem toch gewoon lekker laat staan.

    Lieve groet Ina

  • Ik herinnerde me opeens dat je deze post geschreven hebt en juist nu in deze tijd vind ik er veel oprechte steun in: Aan al dat geweeklaag en misplaatste adviezen heb je niks. Dat is alleen maar projectie. Het enige wat telt zijn de verhalen waarin een nieuw of herkenbaar aspect van degene die je mist tot leven komt. Dank je Kitty, het helpt me om mijn eigen waarnemingen en ervaringen te blijven vertrouwen.

  • Mooi geschreven, recht vanuit je hart. Het raakt me en is heel herkenbaar voor mensen die hetzelfde hebben meegemaakt. Ik word er stil van…

  • RT @Mieke_Siemons: Moeilijk om woorden te vinden bij #rouw in je omgeving? Luister even naar: RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http…

  • RT @Mieke_Siemons: Moeilijk om woorden te vinden bij #rouw in je omgeving? Luister even naar: RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http…

  • Dankjewel voor je mail met deze input.
    Herkenbare dingen schrijf je, voor mij althans, over de kracht van taal in de context tot verlies/rouw.
    Mijn moeder overleed toen ik 2 was.
    Hoe ik haar kan zien zoals zij was kan ik alleen maar horen en lezen via de woorden van anderen. Dat een ander zich bewust is van het krakkemikkige van projectie, dat is fijn. Maar ook helemaal niet zo makkelijk, je maakt me iig erg nieuwsgierig, hoe jij die kunst verstaat van het gesprekken beschrijven, verhalen delen, en beelden schetsen. Met woorden, met taal.
    Je helpt voor mijn gevoel iig met het vinden van de juiste woorden om het juiste doel te dienen, in dit geval: Relief. Dankjewel voor jouw woorden, want die gingen recht naar mijn hart en troosten diep. :) Hartelijke groet, Marloes

  • Dit bericht ráákt… verwoordt duidelijk en helder hoe te reageren/bloggen etc. Projectie zit ingebakken, kost tijd te veranderen, af en toe moet iemand ( jij nu) ons weer even wakker schudden. En je schamen dat je werkt, van het leven geniet? Als dat voor jou goed voelt, dan is het goed!

  • Ahh, chips, geen idee meer wat ik precies op de kaart geschreven heb. Met mijn mond vol tanden geschreven….
    Wel wat ik gemaild heb :-) want dat kan ik teruglezen.

    Maarre, schamen dat je alweer aan het werk bent hoeft niet. Als datgene gebeurt wat je al tijden vreest kan dat een enorme opluchting zijn. Het tijdperk van bezorgdheid en gepieker is voorbij. Berusting. Berusten dat niet alles te genezen is, wat je ook doet.

  • Prachtig blog, Kitty. Iedereen huilt in wezen om zijn of haar eigen pijn.

    • Ja, dat kan ook niet anders. Moet vaak denken aan Voskuil in Het Bureau, die altijd vertwijfeld was over de onmogelijkheid van communicatie.

  • Weer zo’n raak blog dat mij met een bek vol tanden laat zitten.

    Als ik niet weet wat ik moet zeggen of bang ben iets verkeerds te zeggen, dan schrijf ik meestal alleen dat ik aan mensen denk.

  • Wauw. Hoe treffend. Stil van.

    Ik -psychiatrisch patient- ken ook alle uitspraken die men nodig acht om te doen. “Het zal heus weer rustig worden in jouw hoofd”. Mensen die het daadwerkelijk kennen praten niet zo. Het is ZO anders als je het zelf (er)kent!

  • RT @Mieke_Siemons: Moeilijk om woorden te vinden bij #rouw in je omgeving? Luister even naar: RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http…

  • RT @Mieke_Siemons: Moeilijk om woorden te vinden bij #rouw in je omgeving? Luister even naar: RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http…

  • RT @elsekramer: Prachtig. Lezen. Weet je volgende keer wat je moet schrijven bij #verlies. RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http://…

  • Dank je wel, Kitty, dat we van deze levenservaring met je mee mochten leren. Dat je duidelijk hebt beschreven wat wel en wat minder helpt. Je wilt in een condoleance zo graag “goed” doen, heb ik gemerkt, maar het is verrekte lastig om de juiste toon te treffen en aan te sluiten bij wat er speelt. Vooral als je iemand niet van dichtbij kent.

    Ik neem de les mee. Waardevol. Een van je sterkste blogs wat mij betreft.

  • RT @Mieke_Siemons: Moeilijk om woorden te vinden bij #rouw in je omgeving? Luister even naar: RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http…

  • RT @elsekramer: Prachtig. Lezen. Weet je volgende keer wat je moet schrijven bij #verlies. RT @KittyKilian: Hoe raak ik mijn lezer? http://…

  • Langs elkaar heenpraten en hinein interpreteren. Het is moeilijk te vermijden. En deze reactie zal ook wel niet to the point zijn… ;-)

  • Ha Kitty, hoe herkenbaar wat je schrijft. Je hoeft er niet eerst iemand voor te verliezen om hetzelfde fenomeen te ervaren. In hun reacties laten mensen vooral zichzelf zien. Dat is mooi, maar prettiger als ze jou jezelf laten zijn.
    Liefs, Cora

  • Ja, ja, en ja.
    Ik betrap mezelf er ook wel eens op dat ik onder bepaalde blogsposts, of na het beluisteren van een verhaal van een vriendin, reageer met ‘herkenbaar, want…’ Ik probeer dat zo min mogelijk te doen, maar soms gaat het vanzelf. Omdat je anders misschien wel niets weet om te zeggen. Dat laatste is helemaal niet erg, maar voelt vaak wel zo.
    Als het gaat om het raken van mensen in een blogpost: ik ben altijd bang dat ik mensen op een negatieve manier raak. Je schrijft hier dat veel mensen beside the point reageerden. Ik zou bang zijn dat diegenen die op die manier reageerden en deze post lezen zich aangesproken voelen. En daarom schrijf ik bepaalde dingen soms niet op. Waarschijnlijk moet ik nog leren dat ook díe eerlijkheid niet erg is.

    • Nee nee, SOMMIGE mensen schreven dingen die echt heel anders waren dan ik ze ervoer. Troost vinden in het geloof, bedoel ik dan bijvoorbeeld. Maar dat geeft helemaal niet, het was van iedereen even lief en zorgzaam.

      Ik heb wel getwijfeld of ik dit zo op kon schrijven, want ik ben iedereen dankbaar voor al die blijken van medeleven. Mensen voelen zich machteloos en ze willen iets doen, dus ze sturen een brief of een kaart. Dat helpt ons ook. Ook al weet iemand niet dat ik atheïst ben.

      Wat ik wou zeggen is: het is altijd moeilijk om iets te schrijven waar iemand anders iets aan heeft, en helemaal in zo’n situatie. Maar toen ik al die brieven las was heel duidelijk welke brieven WEL raken.

      Natuurlijk kan niet iedereen herinneringen delen. Natuurlijk zijn er een heleboel mensen die ons niet goed kennen. Dat is altijd zo. Dat geeft ook helemaal niks. Maar als het even kan: dat is wat helpt.

      • Sorry van dat ‘veel’, terwijl het ‘sommige’ waren. Niet goed gelezen, of mijn eigen interpretatie erop losgelaten ;-).

        • Nee joh, geeft ook niks.

          Het is aan de schrijver om te zorgen dat zijn tekst goed wordt begrepen ;-) Dit is een penibel onderwerp. Misschien te.

  • Vorige week een blog over de zijbalk.
    En dan dit blog. Waarin ik me aangesproken voel. Want ook ik schreef je een mail in een poging tot medeleven tonen. Mijn exacte woorden herinner ik me niet. Vast en zeker sterkte plus een conclusie. Vanaf hier kan ik het niet checken.
    Schets liever beelden? Ok, komt ‘ie.
    Het is kwart over 7 uur. Costa Brava. Te warm, zelfs al in deze vroegte. De vogels zingen hun concerten. Camping, chalet, in bed, ipad. You get it.
    En de wifi op de camping doet het zowaar op dit tijdstip.

    Wat mij stoort : tikje iffy, tikje besides the point.
    Nou en? Waarom oordelen over deze mensen ?
    Het zijn mensen die de lezer niet weten te raken, ok.
    Dat is 1 van jouw kwaliteiten. Een hele sterke.
    Het zijn mensen die ongetwijfeld over andere kwaliteiten beschikken.
    Een aantal is gelovig. Nou en ?
    Het zijn mensen die de moeite namen jouw hun medeleven te betuigen.
    Tikje jammer.

    • Ha Lia, je comment was per ongeluk in de spambox beland. Nu hersteld.

      Je hebt helemaal gelijk. Had de post op vrijdag gepost en op zaterdagochtend aangepast. ‘Tikje iffy’ was veel te flippant, niet goed geformuleerd.

      En ja, ik schrijf dat alles welkom was. Alleen niet alles raakte mij in het hart.

  • Taal is energie. De juiste woorden gaan recht naar je hart, en troosten diep. Vertel verhalen. Schets beelden. Beschrijf gesprekken.

    Zo helemaal mee eens!

    Dank,dat je tegen de draad in blijft gaan.
    Even a hand grenade can be delicate.

  • Wat ben jij een ongelooflijk stoer wijf. Ik wens je alle kracht en liefde toe die je nodig hebt.

  • Denk dat ik je begrijp. Kon gisteren voor het eerst (na vier jaar) bloggen over ‘de fiets van Paula’ (http://bit.ly/15N4tYd).
    Het was n.a.v. een foto opdracht. Ik ben er blij mee, ook met de vele reacties.

    • Ja, precies. Zo’n post. Daar zouden we er meer van moeten hebben. Het maakt het makkelijker om ermee om te gaan, verlies en rouw. Gewoon erover praten helpt enorm. Ervaringen delen.

      • Ja, het er over praten helpt. Mensen die naar je luisteren helpen ook. Delen is het toverwoord en oh, wat is dat soms moeilijk! Ik hoop dat jullie dat met veel mensen kunnen doen. Met iedereen op zijn of haar eigen wijze.
        Sterkte.

      • De beperktheid van taal geeft kracht aan de verbeelding, invulling en projectie. Een ding: dit blog raakt ook..

  • (De juiste woorden gaan recht naar je hart, en troosten diep)
    Je hebt het begrepen.

    Nou ik nog!

Leert goede schrijvers de laatste 20%
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html