Een blogafbeelding maken met AI – een handig alternatief?

‘Ho.
Wacht.
Er moet nog een plaatje bij.’

Als je niet in afbeeldingen denkt, kan het een vervelend klusje zijn: foto’s zoeken voor bij elk nieuw blog. Maar sinds kort hebben we daar Artificiële Intelligentie (AI) voor.

Dus ik dacht: laten we vandaag eens kijken of dat werkt, een blogafbeelding maken met AI.

Ik ben er weliswaar niet dol op, op AI, want de wereld ís al zo mooi. En we zijn nog niet eens klaar met het verwerken van de geschiedenis. En god weet waar deze uitvinding nou weer toe gaat leiden. En zelf iets maken is veel leuker.

Plus – ik heb koudwatervrees. Zoals bij elk nieuw programma.

Genoeg gezeurd. Neus dicht, we springen erin.

Wat kan zo’n AI-plaatjesprogramma zoal?

Van alle programma’s die de laatste tijd zijn opgedoken prik ik er zomaar één. Een heel recente: Lexica. Gemaakt door Sharif Shameem. Je kunt het (november 2022) gratis gebruiken als je inlogt.

Niet letten op de psychedelische plaatjes op de homepage. Let ook niet op de sexbommen in Manga-stijl. Gun die kerels hun lol.

Wij gaan meteen voor het serieuze werk. Wij zoeken natuurlijk plaatjes van schrijvende mensen.

De zoekopdracht schrijvende mensen levert verrassend mooie afbeeldingen op. Zoals deze:

De opdracht (in het bijschrift) is bepalend voor de inhoud. Hoe beter je beschrijft wat je wil krijgen, hoe beter je resultaat. Deze AI-schrijver op Medium legt het uit. Beschrijf je onderwerp (duh), het medium (olieverf of foto), de gewenste stijl (Picasso of Hokusai), gewenste attributen (bij een deur, in een weiland, met opgestoken haar) en bijvoorbeeld het type belichting of de kleur die je wilt. Of de kledingstijl. Of de periode. Enzovoorts.

AnnaSophia Robb is overigens een levende Amerikaanse actrice. Dus dat is tricky qua auteursrecht. En ik vermoed dat ze in het echt geen twee rechterhanden heeft.

Zoekend in de database met gegenereerde plaatjes ben je misschien al klaar

Want er zit veel moois tussen, en je mag alles gebruiken. Lexica slaat nergens de naam van een maker op. Ik bedoel: van iemand die de zoekopdracht intypt. Wie hier nou precies wat maakt, is nog niet uitgevochten.

Maar wij willen natuurlijk zélf een blogafbeelding maken met AI – met oude foto’s

Ik wil een afbeelding voor bij dit blog. Ik schrijf in de maakopdracht waar ik anders naar zou zoeken in mijn fotoverzameling: een leuke jonge vrouw van rond 1900, die vrolijk kijkt, en sceptisch:

Sceptisch kijken doen ze wel, de plaatjes die Lexica verzint, maar vrolijk, ho maar.

Tweede poging. Kan AI ook gelukkige mensen maken? Want veel van de plaatjes die ik online voorbij zie komen zijn droevig en donker.

Deze vrouwen lachen alsof ze kiespijn hebben. De gezichten zijn erg vaag, en het gezicht rechtsonder is vreemd vervormd.

Ik leg de nadruk nu op dat ze heel knap moet zijn. Maar ik krijg vier van dit soort enge hoofden:

Misschien moeten we een oude ster invoeren, die rond 1900 beroemd was. Toneelspeelster Maude Fealy (1883-1977) bijvoorbeeld.

Opdracht aan Lexica: old photograph, Maude Fealy, portrait, frilly dress, stark contrast, detailed eyes, closeup.

Je ziet dat het programma een beetje van Maud Fealy’s gezichtsuitdrukking in oude foto’s heeft geplakt. Het levert onaardse koppen op. En slechts één closeup. Even kijken wat er gebeurt als ik vraag of ze ook kan lachen:

Het ziet er niet uit.

Hoewel Fealy inderdaad meestal pruilend op oude foto’s staat, kon ze wel glimlachen. Op één van de weinige foto’s waarop ze haar tanden helemaal bloot lacht, zie je overigens dat haar gebit niet mooi is.

Hoe dan ook: Lexica heeft moeite om oude foto’s en moderne uitdrukkingen te combineren. Dan proberen we maar een schilderstijl

Ik vraag om een schrijvende vrouw in de stijl van Paula Modersohn-Becker, een van mijn favoriete schilderessen:

Ik vraag: young girl, style Paula Modersohn-Becker, oil painting, writing at small table, vase of flowers, bright light, pink dress, blue necklace.

Mooie plaatjes, vooral het plaatje linksonder. De bloemen links- en rechtsboven zijn mooi in stijl.

Een jong meisje vat hij letterlijk op. We maken haar ouder. En de kleuren zijn te hard. Een kleine tafel en een blauwe ketting zijn kennelijk niet doorslaggevend als opdracht.

De bloemen in de twee bovenste foto’s zijn verbluffende goede Modersohn-bloemen. Met handen heeft het programma duidelijk moeite.

Maar waarom kijken ze allemaal zo somber? Ik probeer ze nog één keer te laten lachen: pretty young woman, smiling, Paula Modersohn-Becker, oil painting, writing at table, vase of flowers, pink dress, soft lighting.

Alleen de vrouw linksboven heeft een enigszins aantrekkelijke glimlach. Geef toe. Hier is ze in 1024 x 1024 px:

Overigens schrijft ze op het tafelkleed. En haar wenkbrauwen deugen niet. Maar goed, je kunt verder verfijnen en onderdelen van de afbeeldingen dwingend toevoegen. Of je afbeelding verder bewerken in Affinity Photo (een goedkoop en prima alternatief voor Photoshop).

Kunsthistorisch moet je niet te nauw kijken

Je schildert tenslotte niet écht een Modersohn-Becker. Maar eerlijk is eerlijk: de sfeer komt verdraaid goed in de buurt.

Dat je met zo’n gratis AI-programma talloos veel prima afbeeldingen voor je blog kunt maken is duidelijk.

Sterker nog: je kunt er direct je huisstijl van maken

Gebruik alleen nog blogplaatjes in de stijl van Vincent van Gogh.

Of in de stijl van Vilhelm Hammershoi (een dromerige-interieur-schilder)

Aan de andere kant – aangezien Hammerhoj al meer dan 100 jaar geleden is overleden, kun je afbeeldingen van zijn originele schilderijen óók zonder probleem als illustratie gebruiken op je website.

En mag dat nou allemaal qua copyright?

Ja, dat mag.

Er is nog geen wetgeving en geen jurisprudentie op dit gebied. Getty Images verbiedt uit voorzorg het uploaden van AI-afbeeldingen. Internetjurist Arnoud Engelfriet zet in september 2022 in een blog uiteen dat er nog veel onduidelijk is, en dat schade moeilijk is aan te tonen. Digitale kennisverzamelaar Dennis Doeland schrijft hetzelfde in een recent blog.

AI-beeld-generators maken nieuwe plaatjes uit een paar miljard andere, en nieuwe plaatjes zijn waarschijnlijk zelden terug te voeren op het origineel.

Ik snap heel goed dat een levende, individuele kunstenaar benadeeld kan worden, als je zijn stijl pikt. Dus ik ben benieuwd welke wetgeving hier ooit voor komt. Maar als je werk van lang overleden kunstenaars gebruikt, lijkt me het risico op copyrightgedonder niet al te groot. (En als ik ongelijk heb, hoor ik het graag).

En is het nou allemaal ethisch verantwoord?

John Scalzi, een Amerikaanse science fiction auteur, schrijft in zijn blog dat hij AI-plaatjes alleen voor persoonlijk gebruik maakt.

In all other circumstances, and especially when there’s a commercial intent or application, or when I would otherwise hire an artist, I will seek out artists and commission art from them.

De plaatjes komen ergens vandaan, zegt hij.

I don’t want my fun to hurt the artists.

Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik het met hem eens ben.
Geloof ik.

Hoe dan ook, ik ga geen AI gebruiken voor mijn website.

Lees ook:

• Wat is een goede blogillustratie?
• Hoe maak je zelf afbeeldingen voor je blog?
• Hoe voorkom je claims voor plaatjes op je blog?