Discipline.
Doorzettingsvermogen.
Kortom: karakter. Dat heb je nodig voor een sokkenbreimachine. I kid you not.
Ervaren sokkenbreiers – veelal Amerikanen en Canadezen In Canada deelde het Rode Kruis tijdens de Eerste Wereldoorlog sokkenbreimachines uit, aan iedereen die sokken wilde breien voor de soldaten in de loopgraven. Er zijn er daar nog een boel in omloop. In Europa zijn ze ook gemaakt.– zeggen tegen nieuwelingen dat je wél een steep learning curve hebt met zo’n apparaat.
Nou zeggen Amerikanen dat te pas en te onpas, dat van die steep learning curve. Maar in dit geval lachen ze er bij.
Types als ik denken dan: kom op zeg, ik ben een Gezonde Hollandse Meid met een Hollandse Tong In Mijn Mond en Van Een Beetje Zweet Is Nog Nooit Iemand Doodgegaan.
Zal míj niet lukken.
En bovendien: ik had ooit een Knittax-breimachine, waarmee ik kon lezen en schrijven, en ook met de hand heb ik alles wat je op breigebied kunt doen wel zo’n beetje gedaan.
Opschepper, zeg jij
Ik heb bewijzen:
Maar gewoon breien kan ik niet meer en bovendien: ik was verliefd.
Dus.
Ik bestelde mijn Canadese Autoknitter in maart 2019. Hij arriveerde – per zeecontainer – in de zomer. Helaas speelde mijn rsi op en daarna begon er weer een cursus, dus hij heeft maanden moeten wachten op mijn volle aandacht.
Ik had intussen wél alles aangeschaft wat ik maar kon aanschaffen
Extra naalden, een pennetje om gevallen steken op te halen, een ledlampje voor extra licht op de cilinder (F), houten klossen om de wol op te winden (M), zodat die zonder frictie de draadgeleider (G) van de sokkenbreimachine in loopt, sokkenwol, sokkenwol, nóg meer sokkenwol, naaimachineolie – want ja, rond 1900 waren apparaten nog gemaakt van metalen onderdelen die langs elkaar wrijven.
En ik bekeek tientallen video’s. Ik bestudeerde de originele handleiding.
Je kunt wel spreken van een obsessie, ja.
Normaal doe ik elke zomer een cursus
Meestal iets met schrijven. Maar dit jaar besloot ik iets écht belangrijks te doen. Helemaal alleen. Sokken breien.
Het was een nederig stemmende ervaring
Zo’n antiek apparaat leren bedienen heeft veel weg van leren autorijden.
Overal om je heen zie je auto’s moeiteloos manoevreren. Maar als je zelf achter het stuur gaat zitten blijkt autorijden een samengestelde handeling waarvan je elk deel moet automatiseren vóór je ze tegelijkertijd en foutloos kunt uitvoeren.
En hoeveel filmpjes je ook bekijkt – je leert het alléén door te oefenen. Het moet héél vaak fout gaan voor het goed gaat.
Steken opzetten valt nog wel mee, en een koker breien ook. Maar dan komen de hielen en de tenen.
Je maakt ze op precies dezelfde manier: je zet de helft van de naalden omhoog en met de andere helft brei je – net als met de hand – eerst steeds kortere en daarna weer steeds langere naalden. Je breit een heuveltje, dat er op de machine uitziet als een kuiltje:
Aan zo’n hiel of teen hangt een halve kilo gewicht
en de rest van de sok krijgt óók nog een halve kilo. Dat moet, anders zouden de steken tijdens het breien van je naalden vliegen. De gewichten houden de wol op zijn plaats.
De hielgewichten hangen aan een V-haak, die je steeds moet verplaatsen, omdat alle steken even zwaar belast moeten zijn. En daar gaat het mis. Vooortdurend.
Het kost tijd om de machine te leren aanvoelen.
En als je ongemerkt een foutje maakt met een kilo gewicht aan je sok, heb je direct een ladder. Vandaar dat je op Youtube veel filmpjes vindt over hoe je die ophaalt:
Afijn, ik heb deze zomer dus een paar weken lang ladders opgehaald
Dat was okee. Een uurtje meer of minder deed er niet toe. We gingen toch niet op vakantie, vanwege de hitte en vanwege Corona. En de wereldpolitiek was om te huilen, dus de krant wou ik ook niet lezen.
Maar toen ik het zo’n beetje onder de knie had, bleken mijn sokken niet te passen
Ze waren te groot, of te klein, of te los, of te strak. Je blijkt een stekenproef nodig te hebben voor elk type wol en een recept dat je kunt aanpassen voor elke maat. Je moet leren dat sokken strak horen te zitten, dat brede voeten meer centimeters in de lengte nodig hebben dan smalle en dat je een verkeerd uitgevallen paar beter kado kunt geven aan een vriendin met de juiste maat.
Je moet dus een beetje kunnen rekenen. Dat is misschien nog wel mijn grootste probleem.
En je moet vooral, vooral gewoon doen wat ervaren mensen tegen je zeggen
Niet denken dat je het allemaal wel alleen kan.
Want toen ik na zes weken nog stééds te veel steken liet vallen begon ik de moed te verliezen. Ik volgde iemands advies en werd lid van een Facebookgroep voor sokkenbreimachinebezitters. Dat was slikken, want ik haat Facebook, en ik had gezworen er nooit meer te komen.
Gelukkig heeft Firefox een Facebook container add-on, die het Facebook onmogelijk maakt om je overal op internet te volgen.
De groep – Circular Sock Machine Knitters 2.0 – is een toonbeeld van behulpzaamheid. En daar vroeg een ervaren cranker me na een tijdje of mijn afstelling wel goed was. Ik postte een foto en hij schreef: nee, de draadgeleider moet een paar milimeter omhoog en een paar milimeter naar voren.
En sindsdien zijn mijn problemen voorbij
Gewoon voorbij.
Sinds die dag, een week geleden, zoeft mijn Autoknitter soepel rond en maak ik een eenvoudige sok in een kwartier.
Ik heb overigens pas de helft van het leerproces gehad. Ik kan nu alleen nog maar recht breien. Om averecht te kunnen breien – voor echt elastisch breisel – moet ik ook de ribber nog onder de knie krijgen. Zie de vorige post over de breimachine.
Wat heb ik deze zomer nou geleerd?
- Dat sokken leren breien op een antieke machine een uitstekend middel is om de wereldpolitiek en de klimaatproblemen te negeren
- Dat je altijd wel iets vergeet, als je op 28 dingen tegelijk moet leren letten
- Dat je voldoening groter is naarmate het leren meer moeite kostte
- Dat wij leren van elkáár, en dat je in je eentje veel minder snel verder komt. Zonder de technische hulp van Steve Ashton – also known as The Wizard of BC – zat ik nu nog te ploeteren
- Dat je alleen kunt leren als je jezelf toestaat om héél veel fouten te maken
Tips voor als je ook zo’n machine wil
- De vraag is groot, het aanbod is beperkt: de prijzen van antieke, gerestaureerde machines stijgen enorm en ze liggen nu boven de $1500. Ze zijn deels van gietijzer, dus loodzwaar. Het verschepen is duur en je betaalt importheffing. Alles bij elkaar ben je vanuit Europa al gauw zo’n €2000 kwijt
- Goedkoop is duurkoop: er zijn veel beunhazen. Een leverancier moet je een complete, werkende machine kunnen laten zien, met breiwerk er op, en met de juiste cilinders en ribbers (een cilinder met 72 naalden is de meest gebruikte, de bijbehorende originele ribber heeft slots voor 36 naalden)
- Speel je op safe, koop dan een reproductie van een oude machine in Canada bij ChambordCsm (lange wachtlijst) of koop een reproductiemachine in de VS bij Erlbacher Gearhart. De prijzen zijn ongeveer hetzelfde als van antieke machines. Beide leveranciers leveren apparaten die out of the box werken. Ze kunnen ook alle benodigde onderdelen leveren. Koop er meteen een tellertje bij. Dave Lord van Chambord kan ook oude apparaten reviseren en hij maakt onderdelen voor alle bestaande machines. Op Ebay levert Dantib betrouwbare antieke apparaten, maar hij reviseert ze niet zoals Dave Lord dat kan
- Er zijn ook 3D-geprinte, plastic machines te koop. Die kosten een paar honderd euro en ze zijn licht. Ze zijn waarschijnlijk minder duurzaam. Ze kunnen niet tegen hele hoge temperaturen, maar er komen net zulke mooie sokken van (vaak nog wel zonder ribber). Check bijvoorbeeld deze Amerikaanse firma.
- Goede informatie vind je gratis bij CSMLove, betaald op SockTV (vrijdags gratis webinars) en in de Facebookgroep Circular Sock Machine Knitters 2.0. Word lid van die groep vóór je een machine aanschaft, lees eerst de adviezen via de zoekfunctie en stel dan je vragen
Lees ook:
• Dat zeg ik. Sokkenbreimachines
• Waarom niemand De Blogacademie wil overnemen – en sokken
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html
Geweldig !!! Inderdaad het is doen en uitproberen en durf te vragen.
Complimenten voor je doorzettingsvermogen.
wat heb ik geweldig zitten lachen en genieten bij je blog!
ik heb net van mijn man een Legare 400 gekregen, er missen nog wat dingen maar ach tijd genoeg en mijn nieuwe obsessie is bij deze geboren.
super bedankt
Way een tof kado!
Volg die Amerikaanse Facebookgroep, die is echt super. (Alleen jammer dat hij op Facebook zit, want Facebook is trash.) Zonder de hulp van verschillende leden was ik er bijvoorbeel niet achter gekomen hoe je je ribber moet timen, en dat mijn Autoknitter een constructiefoutje heeft in zijn tappet plate (weet niet hoe die in het Nederlands heet) – beetje afvijlen voorkwam het breken van nog eens 25 ribbernaalden.
Zeg Kitty, je volgende stap is toch wel je eigen wol spinnen en verven? Er bestaan elektrische spinnewielen.
Spinnen lijkt me geweldig. Verslavend leuk. Ik heb het geprobeerd, maar helaas, mijn rsi-armen kunnen het niet aan. Dat sokkenmachientje lukt gelukkig wel.
Toe maar. Dus Facebook is toch nog ergens goed voor!
Leuk dat je zo een hele zomer je in sokken breien kan verdiepen. En misschien de komende zomer wel weer?
Nou, ik ken het kunstje nu gelukkig. Nu nog averechts leren breien, erbij, maar dat zal sneller gaan, hoop ik. Zodra ik alles onder de knie heb gaat het verder om nieuwe patronen enz. bedenken. Volgende zomer weer een schrijfcursus ;-)
Tja: je zal maar net een vierde afkanttechniek voor een ijslandse trui achter de kiezen hebben als je dit leest. Te los, te strak, te bubbelig en nu goed.
Dank: heerlijk om de lofzang op een oud apparaat te kezen. Dat zich niet een twee drie gewonnen geeft aan een nieuwe handler. Doet ‘ie het ook met getwijnde wol?
Inderdaad, hij geeft zich niet gauw gewonnen ;-) God, god. Ik heb wat gevloekt. Maar op Facebook zeggen de cracks: denk je toch eens in hoe die mensen vroeger gezweet moeten hebben. Nu hebben we Facebook om elkaar te helpen. Ik denk dat er vroeger ook wel trainingen georganiseerd zullen zijn. In de VS en Canada.
En ook uit Nederland ken ik verhalen van hele gezinnen die continu sokken breiden om wat bij te verdienen. Die hebben vast ook les gehad, of ze leerden het elkaar. Ze maakten allemaal grijze herensokken, stel ik me zo voor. Niks gezellig leuke wol uitkiezen, gewoon productie maken.
Ja, sokkenwol is altijd getwijnd, viervoudig zelfs, anders slijt hij te snel. Maar hij is lichtgetwijnd. Maar zelfgebreide sokken slijten sowieso snel. Toevallig hou ik ook van sokken stoppen ;-)
Er zijn ook hobbyisten die zelf wolverven, en spinnen, en er dan ook nog sokken van breien. En hele prachtige. Maar spinnen kan ik niet met mijn rsi, helaas. Anders leek me dat ook wel wat. Als hobby. Moet je hier bijvoorbeeld eens kijken, hoe prachtig deze zelfgesponnen- en zelfgeverfde sokken zijn. (Dezelfde mevrouw heeft een paar sokken die ze ‘Kind of trophy wife socks’ heeft genoemd ?
Dit blog maakt ook meteen duidelijk waarom echt handwerk geld kost/geld mag kosten ;-)
Of niet. Ik zou zelf niet gauw sokken kopen voor 20 of 30 euro. Tenzij ze spuugmooi zijn, maar meestal zie ik van die machinebreiers gewoon vroijke sokken met van die kleurverloopwol die sinds een jaar of 20 bestaat. Hier bijvoorbeeld. Ik denk dat fabriekssokken niet te overtreffen zijn in efficiëntie van de productie.
Niettemin zijn het leuke cadeaus. En je kunt ze natuurlijk ook echt prachtig maken. Fair isle, kantbreiwerk, kabels: alles is mogelijk.
Waarom zou je sokken willen breien?!
Uit liefhebberij. Net zoals sommige mensen zelf brood bakken en zelf een stoel willen bekleden. Het is leuk om te doen. En ik ben dol op wol. Op textiel.
Leuk Kitty, al dat breien. Verkoop je ook sokken? Of maak je ze op bestelling?
Dat vroeg Jolanda ook al – lang antwoord – zie ietsje hierboven!
Je voert de spanning wel op. Aangekomen bij de Circular Sock Machine Knitters 2.0 wist ik het zeker. Dit blog gaat over sokken breien. Interessant.
Haha!
Goede conclusie.
Ik hoorde Seth Godin ooit in een interview zeggen dat je je verhaal nooit rond moet breien, om die reden. Ik weet nog steeds niet of ik het met hem eens ben.
Gezellig artikel zo op mijn zaterdagochtend, sokken breien!
Het apparte is dat mijn opa al sokken breide op een machientje ?
Mijn vader had het er regelmatig over.
Helaas, toen ik net de leeftijd van interesse kreeg, had me vader hem gewoon weggedaan, zonder de kinderen te vragen!
Jammer, want na het lezen van je blog en de herfst voor de deur, had ik wel zin in eigen gebreide sokken!
Overigens ben ik wel opgegroeid met een breimachine waarmee mijn moeder een hoop sokken gebreid heeft.
Ze noemde ze Spijkersokken maar bedoelde Geitensokken ( verwarring van spijkerbroek en geitensok) ?
Verkoop je ze ook? Klein handeltje zo in deze tijd ?
Gos wat zonde! Echt zonde.
In Nederland had je Wikuna machientjes (zelfde als de Zweedse Victoria). Er zijn er nog wel, maar ze zijn ook idioot duur. Je moet er gewoon één erven.
In de VS zijn er veel mensen die een sokkenhandeltje hebben. Ze vragen 20 tot 30 dollar voor een paar. De kostprijs is bij slim inkopen een dollar of 3, schat ik. Maar met de afwerking erbij (je moet de neus onzichtbaar dichtmazen) en de marketing en de verzending enz. ben je, schat ik, toch wel een uur bezig met een paar. Dus dan kan ik toch beter blijven lesgeven ;-)
Maar ik las van een moeder die het zo goed deed dat ze er de college-opleiding van twee kinderen mee gefinancierd heeft.
Ik zie ook dat veel mensen in de VS het doen als derde of vierde bijbaan. De armoede daar is schrikbarend!
Ik ben eigenlijk van plan om, als ik die ribber ook onder de knie heb, niet zo véél sokken te gaan maken, maar hele aparte. Met lekker ingewikkelde technieken.
Nu weet ik weer waarom ik eens een dag breifilmpjes heb zitten kijken ;-)
Ik heb maat 38…
Ze komen er aan! Smalle voeten? Gewone? Brede? Hoge wreef?
Gewoon, iets bredere voorvoet helaas….
Ik heb al mijn breiwol weggegeven, later de helft van de katoen.
De rest zal wel eens volgen als ik een vriendelijk adres vind.
Alleen mislukkelingen, hoor!
Wat een doorzettingsvermogen! Ik brei sokken nog steeds gewoon met de hand. En als ik denk oei nu smokkel ik iets teveel dan haal ik ze uit en begin ik opnieuw. Soms wel tot 5x toe. Ook als de sok al bijna klaar is… is dat net zo erg? Maar dat is niet iets nieuws… wel gaaf die machine!!
Ik heb één sok wel acht keer uitgehaald. Ik ben een perfectionist. Als het me ergert, iets dat niet goed zit, kan ik er niet mee leven. Scheefhangende schilderijen zijn bij mij ook niet veilig ;-)
Vroeger breide ik altijd. Het is zo cool dat je in één klap vorm, textuur en decoratie helemaal zelf maakt. En dan al die prachtige wol die er tegenwoordig is! Ik baal er van dat ik het niet meer kan. Dit is mijn troost.
Wat een geweldig leuk verhaal en zelfs vlotter en aangenamer geschreven dan je gebruikelijke intelligente taalvondsten blogs. Breien heeft een ontspannen invloed op je taal en meer denk ik. Het was in elk geval het leukste verhaal dat ik sinds tijden las.
Vind je? Wat grappig. Het is een vrij informatief stuk. Alleen voor fijnproevers op textielgebied, dacht ik zo.
Ben het met Hubert eens! Een heel ontspannen tekst waar ook een stukje trots (sokken en nog meer sokken) en persoonlijkheid (even de wereld vergeten) uit blijkt.
Grappig, het leek mij een vrij saai verhaal. En ja, ik ben een enorme escapist, ik lees meer dan 100 detectives per jaar ?
Ik verwachtte de hele tijd:
“En zo is het ook met bloggen.”
Dat weet ik ;-)
Oeh… next level. :-)
Indeed.
Haha. Ik ook.
Nee, man. Dat zou onnoemelijk saai zijn.
Hahaha, dat had ik ook. Maar ze staat echt in de breistand, Chris. Kun je nagaan hoe goed haar marketing is: ze hoeft haar aanbod niet eens meer op te schrijven.
Grinnik. I wish.
Precies dat dacht ik ook. Opeens wordt mijn behoefte aan Kitty’s schrijftip enorm groot. En dat zonder daar iets over te zeggen. ?
Suspense = iets niet zeggen ;-)
Grappig! Ik wist niet dat er zo’n levendige community van sokkenbreien-met-oude-Canadese-machine bestond. Mijn wereld is weer een stukje groter geworden! Dank.
Ja, en er zitten een heleboel mannen bij. Techneuten die houden van oude apparaten. Die Wizard of Oz bijvoorbeeld weet echt alles – die helpt dag in, dag uit nieuwelingen met alle vragen over de machines. Wat een vent.