Leert goede schrijvers de laatste 20%

10 dingen waar nog een woord voor nodig is

10 dingen waar nog een woord voor nodig is - zoals: help je man vooral niet

1. De stille woede van vrouwen

‘Als jij nou eens even je mond houdt’, zegt meneer Blogacademie. Hij zet de gereedschapskist met een klap neer.

‘Je hoeft me niet te helpen. Dat helpen van jou maakt het alleen maar érger.’

Sylvia Witteman: goed in woorden zoeken
Sylvia Witteman en huisgenoot P. (Rechtsklik op het plaatje voor een grotere weergave in een nieuw tabblad.)

Ik weet niet zeker of het woede is. Omdat je voelt dat mannen hun gezicht in de plooi houden, terwijl ze denken: daar heb je d’r weer. Het kan ook onmacht zijn.

Sylvia Witteman beschrijft het deze week in haar Volkskrant-column. Het lekt in de badkamer. Zowel haar man als haar zoon denken: daar heb je d’r weer.

Dat voelt ze. Hoe noem je dat gevoel nou in één woord?

2. Kinderen die groot zijn geworden

Stapel boeken van Anne Tyler:zij geeft vaak woorden aan onbenoemde gevoelens
Anne Tyler (leestip: alles)

Op een dag herinner je je het stoepkrijt. Waar is dat eigenlijk gebleven? En die plakkerige handjes in je haar?

Waar is het kind dat ziek in slaap viel op je schoot, zijn warme wangetje leunend op je borst?

In Dinner at the Homesick Restaurant, van Anne Tyler, denkt Pearl op haar sterfbed :

It was funny, in her old age, to look back and see for how short her nest had not been empty. Relatively speaking, it was nothing – empty far longer than full. So much of herself had been invested in those children; who could believe how briefly they’d been with her?

Maar het gaat niet om het lege nest. Het gaat niet om de lege plekken aan de ontbijttafel. Het is ook geen nostalgie: het is veel erger.

Het gaat erom dat kinderen voorgoed vertrekken, emotioneel. En dat je daarna je hele leven die paar jaren mist, waarin ouders en kinderen elkaar volledig vertrouwen.

De verdwijnspijt. Om die periode. Hoe heet die?

3. Het op-het-puntje-van-je-stoel-moment

Ik schreef er vorige week iets over: hoe elke schrijver, elke filmer, elk spreker eerst de volledige aandacht van zijn publiek moet winnen. Vaak heb je daar een shock effect voor nodig.

Is daar geen woord voor? Voor dat wakker schudden?

Presentatietrainer Pauline le Rûtte kent het ook niet:

is er een naam voor het wakker schudden van je publiek? Overleg op Linkedin
Linkedinoverleg

Maar Hollywood heeft er toch wel een term voor bedacht? Of anders Bertold Brecht?

4 Mensen die wel iets willen doen voor het klimaat, maar nú even niet

‘Jajaja. Ik weet écht wel dat we minder moeten vliegen. Maar hell, nu ben ik ein-de-lijk met pensioen. Dus nu wil ik naar Ijsland.’

‘Is goed. Ik regel wel even dat de Pine Island gletscher wacht met smelten tot jij terug bent.’

Op Twitter
Ommezwaai-opschorters
Procrastinators
Klimaatflexers
Klimaatflexers
Tweede prijs, alleen voor dramatisch gebruik

Hoe noemen we die mensen die eerst nog willen skieën? Zondvloedsurfers? Klimaatflexers?

5. Het helende effect van roddel

2 mensen in een auto: 10 dingen waar nog een woord voor nodig is
Zij gedraagt zich toch ook altijd…

‘Zij gedraagt zich toch ook altijd…’
‘Hoe?’
‘Als een koningin. De koningin van de club. Terwijl, hallo, we kennen elkaar toch al jaren? We weten toch precies wat we aan elkaar hebben?’
‘Vind ik wel, ja.’
‘Vind jij ook niet dat ze zich iets aanmatigt?’
‘Hm.’
‘Alsof ze béter is?’
‘Misschien wel. Ze regelde de wijn ook meteen weer, vanavond.’
‘Dat bedoel ik.’
‘Gelukkig zijn jij en ik niet zo.’
‘Nee.’
‘Wij houden rekening met iedereen.’
‘Precies.’

Je afzetten tegen anderen helpt. Hoe zou dat helende effect van roddel heten?

6 Als iemand tegenvalt in het echt

Schrijver Charles Baxter geeft namen aan vage dingen
Charles Baxter

Ik lees een bundel essays van de Amerikaanse writer’s writer Charles Baxter, een schrijver die zowel schrijft als theoretiseert over schrijven. Burning Down the House. Het is zo’n boek waarvan je op elke bladzij wel een keer uitroept: welja! Dat had ik altijd al willen bedenken!

Over verhalen die te weinig verrassen:

Familiarity [..] is a kind of power, the power to predict and the power to abstract. It replaces the pleasure of the unknown with the pleasures of security. It signals that our defences are in place and everything is running smoothly. It’s running smoothly because no one is learning anything.

Over waarom het merendeel van de korte verhalen tegenwoordig niet draait om actie, maar om een nieuw inzicht:

There’s something there having to do with class. A professional-managerial class believes that it needs insights so survive.

En hij is geestig:

In his entertainingly irascible way, Ruskin is doing his best to define a problem that is considerably larger than he is.

The one thing that can get a poet irritated and upset is the thought of anothers poet’s poems.

Ik heb het boek al twee keer herlezen. Ik leer steeds nieuwe dingen. Dus natuurlijk zoek ik hem op op youtube.

Hij valt me tegen.

Zijn intonatie, zijn manieren, zijn naar binnen gerichte blik, en zelfs zijn haar: hij lijkt in niets op wat ik me heb voorgesteld.

Een vreemd moment. Hetzelfde heb je soms als mensen een 20 jaar jongere avatar gebruiken.

Hoe noem je zo’n in real life-teleurstelling?

7 De onderlinge solidariteit van ouderen

Bejaarden

Ze zijn 93, of 85. Maakt niet uit: ze zijn er nog. Ze leven met de dag, zolang het duurt.

Ze weten dat het enkel nog om vriendschap gaat. Als Jan overlijdt vragen ze of Joke voortaan komt bridgen. Als Carla uitbehandeld is, fietst Elly ‘s maandags bij haar langs. En dinsdags Evelien.

Ze zorgen voor elkaar. Niks ingewikkelds, zonder grote woorden.

De nuchtere onderlinge solidariteit van ouderen. Hoe noemen we die?

8. Als je je niet meer gek laat maken, online

Meryl Streep in The Devil Wears Prada (filmtip)

Als je geluk hebt komt het vroeg, maar komen doet het sowieso, het moment dat je denkt: het zal wel. Je kunt me wat, met je Insta-optimalisatie en je Facebook funnels.

Kan best, dat je 7 keer moet mailen voor een webinar en dat je méér verkoopt als je elke dag blogt.

Maar dit is mijn zaak. Mijn leven. Ik doe wat ik wil.

Het is een bevrijdend moment. Een coming of age, zeg maar. Je vertrouwt eindelijk op jezelf. En meestal gaat je zaak dan ook eindelijk lopen.

Het heeft alleen geen naam.

9. Een koud huis

‘Ik kwam thuis van familiebezoek aan de andere kant van de wereld’, zegt een vriend die gaat scheiden: ‘Het was er warm en gezellig. En toen kwam ik in een koud huis.’

Dat gevoel dat je niet meer welkom bent in je eigen leven. Dat je vrouw niet tegen je aan komt zitten op de bank, maar wegloopt.

Hoe noem je dat?

10. Waar stond het nou ook weer?

Schrijven op papier

Dat heb je met electronisch lezen: je kunt niks terugvinden. Je wil iets van John Green citeren en je wéét dat je het gisteren nog gelezen hebt, in The Fault in Our Stars, op je iPad. Of nee, in de Kindle-editie van Paper Towns. Of was het in een review op Bol.com?

E-boeken werken snel. Je onderstreept terwijl je leest: je hoeft niet eens een uittreksel te maken.

Behalve als je iets wil onthouden. Dan moet je toch echt, met pen en papier, de grote lijn reconstrueren. En als ik dát doe weet ik nog maanden later: ik had dat citaat op een gele bladzij in een multomap geschreven, ergens rechtsbovenaan, met zwarte inkt.

‘Hoe komt dat toch’, mopper ik tegen meneer Blogacademie, ‘dat je tekst op papier veel makkelijker terugvindt?’

‘O, dat’, zegt hij. ‘Op papier is het belichaamde cognitie.’

Auto: photo credit: Instant Vantage Arguments in Motion via photopin (license)
Bejaarden: photo credit: Neil. Moralee Do you still love me ? via photopin (license)

tips voor beter bloggen

(Zet je VPN uit als de knop niet werkt).

Over Kitty Kilian

Kitty Kilian

Schreef voor NRC, gaf les aan vakopleidingen Journalistiek. Sinds 2011 docent copywriting | De Blogacademie. Delicate as a hand grenade.

Cursussen:
Blogbasics (beginners)
Blogpro (professionals)
Karakter & Dialoog (fictie)
Little Black Dress (strakke huisstijl)

65 comments

  • 1-Kleinnegeren
    2-Ontkinderde kinderen
    3-Goooood Mooooorning Vietnam!! (of Rotterdam, Oude-Pekela, etc.)
    4-Zondagsdeugers, Trendloper
    5-Roddel-bonding
    6-Duig-droom
    7-Wij zijn de overlevenden/Generatie Alles Meegemaakt
    8-Trendvermoeidheid/Go your own Way/Lariekoek Lethargie/Proef-moeheid
    9-Relatiekilte/Iglorelatie/Iglofamilie
    10-digitaal moeras/heb het ergens gelezen/gesloten tab afgrond

    There, I fixed it for you!

    Ik had zelf ook een lijst met woorden gemaakt voor fenomenen/situaties/gevoelens waar eigenlijk nog geen goed nederlands woord voor is, met onder meer:

    – praatbejaarde: oudere die de rij ophoudt door uit eenzaamheid uitgebreid met de caissière te gaan praten in de supermarkt
    – fileflirter
    – versiervader: vader die leuke gesprekjes voert met de moeders van andere kinderen
    – breedloper: iemand die in het midden van winkelpaden of trottoirs loopt zonder opzij te gaan en /of het niet beseft.
    – aarzelpas: het kleine inhouden wanneer men een elektrische schuifdeur benadert.
    – busblues: het gevoel door een verlaten, vervreemde wereld te reizen in het openbaar vervoer, met veel bluesachtige gedachten gepaard.
    – bofknaak: een twee-euromunt, die men onverwacht in jas- of broekzak vindt.

  • Cool dít, ga meteen zoeken merk ik.

    Mijn lijstje:

    2 Coconnostalgie
    4. Klimaatpauzers -niet te verwarren met klimaatpausen
    5. Roddelluchting
    6. Afschminker of reality-crack
    7. Het seniorenpact
    8. Hypeziendheid/hype-immuniteit/tuurlijk-tijd/zalwel-fase
    9. De Thuispool (Nederlands uitspreken)

      • Oeh. Blozend het weekend in. Thanks!

        Al is klimaatpauzeerders beter, bedacht ik onder de douche.

        Zelf vond ik reality-crack de geinigste.

        • Ja, maar dat pact, dat doet het hem. Wie een pact sluit is een bondgenoot. En dat drukt precies uit hoe ze er voor staan, die veteranen.

          Klimaatpauzeerder is een minder lekker woord. Klimaatflexer bekt lekkerder.
          De reality crack: kan. Hm… misschien heb jij een associatie met kraken? Want een crack is een oude rot. Iemand die ergens echt goed in is. Chris Rommers heeft er een geweldige metafoor voor, maar daar moet hij nog steeds een blog over schrijven, dus die kan ik hier niet noemen.

          • Ah, nee. Dan hebben we een vertaalkloofje. Ik bedoel een breuk(je). Er is een uitspraak over “a crack is ok, That’s where the light comes in”. Een breuklijn of scheur dus. En dan past ie (mi) heel goed op jouw beschrijving van die kerel. Je had een beeld en de realiteit sloeg daar een scheur(tje) in. Weg droombeeld. En het verwijst naar reality-Check maar dan met duiding van de teleurstelling.

            Maar afijn. Hij landt of hij landt niet, het is ok.

            Thanks voor de inspiratie om weer eens te gaan woordspelen!

  • Wat een heerlijke blog, Kitty! Als ik iets interessants lees maak ik er een foto vsn die ik aan mezelf app…
    En die mannen, och ja. Mijn man praat voortdurend tegen mij, en als ik vraag waar hretover gaat, is het niet voor mij bedoeld. Laatst vertelde hij dat hij me wel aankijkt als ik moet reageren. Duh? Ik stond op het punt hem met een enorme kaakslag door eem vertrekhal te lanceren. “Je hoeft niet weer zo kwaad te worden”. O God, houd me tegen.
    Overigens eet ik alleen nog verantwoord geslacht wildernisvlees, koop vintage en ga veel vaker met het OV.

  • Dank voor het noemen van de klimaatflexers. Die rolde er zo uit vorige week. Over de anderen ben ik nog aan het woordpuzzelen. Vooral 2. Ik zoek een gevoelswoord waarin heimwee past.
    Een ander heimwee-fenomeen waar ik mee stoei is het hebben van heimwee naar de moeder die ik nooit had (ze is al meer dan 20 jaar overleden, maar was psychisch instabiel). Een woord dat het houden van omvat, maar ook het gemis aan veiligheid en het snakken naar een gewone moeder die thee voor je zet.
    Die term(en) ga ik deze week mee spelen. Je leidt vreselijk af Kitty, maar alles is beter dan Facebook en Twitteren. Dank daarvoor.

      • Klopt. Daar kwam ik ook pas achter toen ik groot was. Je draagt het je leven lang mee, maar ik ben heel dankbaar dat ik in ieder geval haar bipolaire stoornis niet heb geërfd. Ik heb de fysieke aandoening van mijn vader, maar die kan ik aan met mijn zonnige karakter.

  • Inderdaad, woorden schieten tekort. Ik voelde me een beetje betrapt door Baxter met zijn opmerking over inzichten. Jammer dat het zo’n teleurstelling op het eerste gezicht is met Charles. In het Engels heb je “underwhelmed”, maar dat vertaalt zich helaas naar het lange “niet onder de indruk zijn”. Overwhelmed is dan weer “overweldigend.” Onderweldigend. Onindrukwekkend. Mmm….lastig..

    • O ja! Underwhelmed is een prachtige term. Heel mooi.
      En ja, het is niet erg pc om mijn teleurstelling over Baxter op te schrijven. Zijn teksten blijven geweldig. Misschien zijn er goede redenen waarom hij zo is, en ken ik ze alleen nog niet, en ben ik zeer beschaamd als ik ze eenmaal weet.

  • Vrijdagavond: Ik lees je blog.
    Zaterdagavond: Ik lees je blog.
    Zondagavond: Ik lees je blog.
    Ik wilde je vrijdag laten weten dat het een prachtig blog is. En dat je mijn filosofische geest op volle toeren laat draaien. Zaterdag wilde ik je vertellen dat je een overwéldigend blog schreef. En dat mijn woordenschat schromelijk tekort schiet.
    Nu is het zondag en ik wil toch íets zeggen. En dan vooral: Dankjewel dat je zo’n indringende hersenkraker schreef.
    Twee en negen voelen troosteloos. De woorden verloren en ontheemd komen in me op. Bij vier denk ik: Ja, je hebt gelijk, ik moet ook meer doen om de klimaatramp te voorkomen.
    En morgen? Lees ik je blog.

  • En hoe heet dat gevoel als je verkleumd en verregend thuis komt, en je trekt een droge broek aan en drinkt een kop thee, en je voelt je langzaam van binnen weer warm worden?

    Mooie blog post!

  • Snap precies wat je bedoelt met Charles! Nieuwsgierig geworden klikte ik meteen op je You Tube link. Heb niet eens naar hem geluisterd maar zijn mimiek en houding, nee das niks die man…

    Heb zelf zoiets gehad in mijn toenmalige baan. Steeds zo’n man aan de telefoon met een hele leuke stem en verdorie, er is een klik. Je kunt met hem lachen en zit eigenlijk gewoon te flirten! En toen zag ik hem in het echt…

  • Heel fijn dat nummer 8 een bekend fenomeen is. Het voelt direct minder erg. Hoe het moet heten? Geen idee. Ook dat maakt me eigenlijk niet echt meer uit ;-)

  • Annie MG Schmidt kruipt zomaar mijn hoofd: “De laatste dans”. Maar we trekken ons er niets van aan. We beginnen weer van voren af aan. Het is altijd zo gegaan. Nooit iets anders gedaan. Dansen op de vulkaan. Zingt heerlijk en mooi lijflied voor Klimaatstruisvogels.

  • Ach, punt twee, die kinderen die groot worden. Ik ervaar nu soms al heimwee, terwijl mijn zoontje nog geen negen maanden is en ik er nog middenin zit. Heimwee terwijl het eigenlijk nog niet nodig is, daar ken ik ook geen woord voor.

    • Ja, dat ken ik ook. Als ze klein zijn denk je: dit moet altijd zo blijven! Ik wil dat dit nooit overgaat! Maar daar groei je vanzelf in mee. Nee, is ook geen woord voor. Heimwee vooraf en heimwee achteraf?

    • Foreboding joy, een Engelse term gebruikt door Brené Brown, komt misschien in de richting. Het betekent ongeveer dit: in gelukkige geniet-momenten al denken aan het verlies, het weggaan, vergaan van de tijd en (onbewust) anticiperen op de pijn die dat gaat geven. Ze geeft zelfs het voorbeeld van over je kind gebogen staan en zoveel liefde voelen en dan denken ‘ laat dit nooit overgaan, straks gebeurt er iets…..’.

      • Mooi. Als je een foreboding hebt is dat nooit best, hè. Taaltechnisch vraag ik me af of het niet beter gewoon Joy with foreboding moet heten ofzo. Maar ze maakt er kennelijk een nieuw dubbel begrip van. Hm..

  • Een snelle poging van mijn kant om verder op te brainstormen:
    1. geïnternaliseerde frustratie
    2. taboe rouw
    3. wakker worden
    4. TOP: klimaatflexers
    5. betweterigheid
    6. afknapperT
    7. natuurlijk
    8. op je plek vallen
    9. thuisloos

  • Ik voel de woorden onder mijn huid gaan. Het verhaal van weten wat je moet doen. Weten wat er gebeurt. Maar niet reageert. Er omheen loopt maar er wel naar blijft kijken. En ja bang zijn dat je tegenvalt in het echt… Dank voor je blog

  • Wat een fijne quote. Met permissie ga ik die gebruiken als ik het heb over de reden voor een pakkende start voor je presentatie: ‘Familiarity [..] It replaces the pleasure of the unknown with the pleasures of security.’

  • Met nummer 8 stoeide ik veel. Al die regels zijn van een ander en werken (daarom) niet. Dus ik kwam uit bij ‘congruente marketing’.

    Bij de andere punten kijk ik in een zwart gat. Bedankt man, daar gaat mijn weekend.

        • Maar een extra mailtje sturen helpt wel. Veel mensen – vooral vrouwen – zijn bang dat ze anderen lastig vallen. De munt kan twee kanten op vallen. Elke keer als ik een comment van jou lees denk ik trouwens: dat e-boek! Dat moet ik nodig afschrijven! Ga ik doen. Binnenkort.

          • Een extra mailtje sturen is van andere orde. Dat is congruent zijn in je behoefte je werk te willen doen. De vermeende lastige vrouw opwerpen om jezelf te blokkeren maakt het juist incongruent.

            Wat mij betreft is congruente marketing extreem situatie- en persoonsafhankelijk. Daar zijn dus geen regels voor. Gelukkig.

            En maak van mij geen stok achter de deur. Geen bel. Geen wake up call. Alles komt op het juiste moment. Ook jouw boek.

            Fijn weekend!

  • Bij 6. dacht ik aan catfishing. Al is die term eigenlijk voor als iemand het met opzet doet. Accidental catfishing dan maar?

    • O, wat een mooie term. Die kende ik niet. Je anders voordoen dan je bent met het oog op een of ander gewin.

      Accidental inderdaad, want hij doet niks verkeerd, hij is gewoon zichzelf. En zelfs iemand die een 20 jaar jongere foto als avatar gebruikt heeft niet per sé bedrieglijke bedoelingen – eerder ijdel en naief. Want het maakt geen goede indruk.

      Maar het ging me om de reactie. Dat vervreemdende moment dat je beseft: mijn voorstelling en het echt komen nergens overeen.

Leert goede schrijvers de laatste 20%
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html