Leert goede schrijvers de laatste 20%

Bekentenis van een opgewonden standje

‘Ik ben te sloom’, zei A.
Ze keek me aan: ‘Jij bent te druk.’

Ik knipperde nog maar eens een keertje extra met mijn ogen. Tics. Mensen zonder Tourette weten niet dat het veel méér is.

We zaten in een park tussen de gele blaadjes. In de schaduw. Want A. en ik willen allebei niet in de zon. Dat komt: in de zon krijg je het gauw warm. Warmte is ongemakkelijk. Wij verdragen ongemak niet zo goed.

‘Geluid’, zei ik

A. kromp inéén: ‘Hou op.’
‘Als ik een webinar geef’, zei ik, ‘en iemand heeft een zingende vogel in de tuin, dan kan ik gewoon niet meer nadenken.’
A.: ‘Als B. tv kijkt en tegelijk een filmpje aanzet op de iPad, zodat je twee geluiden door elkáár hoort. Dan kan ik hem wel vermoorden.’
Ik knikte. Begrijpelijk. Hij Die Niet Genoemd Wil Worden zet schielijk de radio uit als ik ’s ochtends de keuken in kom.

‘Maar dat moordtempo van jou’, zei A., ‘daarmee heb je natuurlijk wél die hele Blogacademie opgezet.’
‘Ach,’ zei ik, ‘dat valt wel mee. Ik ben gewoon een beetje obsessief. Ik heb een paar jaar helemaal niks anders gedaan.’
‘Tekenen?’ vroeg A. ‘Textiel? Vrienden opzoeken?’
‘Nee, man. Helemaal geen tijd voor.’
Nu knikte A. begripvol. ‘Is heel normaal. Als ik een nieuw kunstproject doe, doe ik ook alléén nog maar dat.’

A. is een kunstenaar

Een goede. Helaas kan ik haar werk niet laten zien, anders weet je meteen wie ze is.

‘Het is een vlucht,’ zei ik. ‘Die obsessies. Onderduiken in de flow.’
‘Of misschien’, zei A., ‘kunnen we gewoon niet anders.’

A. dacht na. ’Slik jij nog wat?’

‘Cymbalta,’ zei ik, ‘maar dat is niet tegen.. Dat is voor..’ Eigenlijk wist ik het niet. Ik had ooit gevraagd om iets tegen onrust. Maar het bleek dat ik er vooral onsomber van werd. En onsomber bleek een 200% betere staat van zijn. Mijn milde depressies – dysthymie – verdwenen.

‘Dat moet ik óók,’ zei A.

Ze schreef het op.
‘En ik moet een carrière. Het is tijd. Ik ben al bijna 50.’
‘Het kan nog’, zei ik.

Er is een reden dat A. geen carrière heeft. Ze lijdt aan migraine. Al haar hele leven, zodra ze zich te druk maakt.

A. zit in een loop: als ze iets leuk vindt, maakt ze zich druk. Als ze zich druk maakt, krijgt ze migraine. Je zou er depressief van worden.

‘Je bent toch niet depressief?’ vroeg ik.
‘Uh-huh. Hetzelfde als jij. Doorlopende somberheid. Het heeft geen logische oorzaak’, zei A. ‘Het is iets chemisch.’
‘Of elektrisch’, zei ik. We snappen er allebei niks van, van die hersenen.

Maar zeker is dat A. niet sloom genoeg is. Haar hersenen willen dat ze nog veel slomer is.

We lijken op elkaar

Als ik enthousiast ben, ben ik nóg gedrevener. Hoe gedrevener ik ben, hoe sneller ik ga praten, hoe meer gespannen mijn spieren zijn en hoe meer tics ik heb.

Een hoog arousal niveau, noemen psychologen dat. Ofwel: altijd in staat van paraatheid. Alleen ontspannen als je er moeite voor doet.

De oplossing is: een rustig leven. Weinig verrassingen. Niet optreden in het openbaar. Veel sporten. Op tijd naar bed.

Ik ben gewoon te strak opgedraaid. Er kan haast niks meer bij. Een klein beetje extra stress is gauw teveel.

A. heeft hetzelfde. Maar waar mijn systeem boven het gemiddelde uitsteekt, duikt dat van haar er onder. Mijn activiteitsniveau is hoog: dat van haar is laag. Veel lager dan haar creatieve geest wil, en zo gauw ze het optrekt naar het gemiddelde moet ze dagenlang overgeven. Met een bonkend hoofd.

‘Ik kan gerust een uur op een stoel zitten, rondkijken’ zei A.
Ik schudde mijn hoofd. ‘Ik kan niet eens wandelen zonder een podcast op, dan verveel ik me.’

‘Zie je wel, jij bent te druk’, zei A.
’Slome donder’, zei ik.

arousal
Schaal van spanning (aangeboren) ofwel: arousalniveau

 

PS. Dysthymie wordt vaak gemist. Herken je het beeld? Ga op onderzoek uit. Probeer medicatie.
PS2. Psychiater Menno Oosterhoff geeft uitleg over Tourette, arousal niveau en de verwantschap met OCD op zijn uitstekende website over OCD (inmiddels verhuisd naar OCDnet. Zie daar ook zijn blog Bang en drang.

 

tips voor beter bloggen

(Zet je VPN uit als de knop niet werkt).

Over Kitty Kilian

Kitty Kilian

Schreef voor NRC, gaf les aan vakopleidingen Journalistiek. Sinds 2011 docent copywriting | De Blogacademie. Delicate as a hand grenade.

Cursussen:
Blogbasics (beginners)
Blogpro (professionals)
Karakter & Dialoog (fictie)
Little Black Dress (strakke huisstijl)

36 comments

  • En het mooie is: uit allerlei studies en onderzoeken blijkt dat allemaal last hebben van te veel taken, te veel druk en te veel lawaai.

    Sommigen van ons kunnen meer aan dan anderen. Of houden het langer vol. Maar ik heb veel sterke mensen zien struikelen. Soms met veel negatieve gevolgen voor hun persoonlijk leven.

    Dus ben je te strak opgedraaid? Of gewoon beter beschermd?

    • Ja, da’s ook een mooie manier om er naar te kijken.

      Elke dag aardappelen rooien, dat zou helpen. Met rode wangen in de kou, helemaal alleen op een grote akker, en maar werken ;-)

      Zeker is dat de hele dag achter de computer zitten niet veel bijdraagt aan de geestelijke gezondheid – van wie dan ook.

  • Daar zit hem de crux. Ik verkeer nog in dat proces: het overwinnen van de schaamte.

    Nee, ik werk nooit met muziek. Ik zet ook zelden meer radio/muziek uit mijzelf aan. Er is al zoveel lawaai om ons heen. Op het verkeerde moment kan ik zelfs een nummer dat ik toch goed vind als herrie ervaren. Af en toe heb ik zin in muziek, dan zet ik heel bewust een specifiek liedje op.

    Heeft dat niet ook te maken met ouder worden..?

  • Wat een ontroerend mooi blog, Kitty. Je openheid raakt me diep. Dat van het geluid herken ik voor 100%. Bijvoorbeeld de auto starten en dan een orkaan van geluid uit die speakers omdat de radio nog aanstond op volume 10… vreselijk.

    • Jaaaa, maar dan word je de auto uitgeblazen. Maar werk je met muziek aan, bijvoorbeeld? Kan ik niet. Ik kan ook nauwelijks een gesprek voeren als er muziek draait.

      Openheid is niet moeilijk hoor, als je je niet meer schaamt.

  • Ik volg al een poosje je blog, Kitty. Met plezier en om er wat van op te steken. Hoe doet ze dat toch, elke week maar weer, vraag ik me weleens af. Elke week maar weer. Kennelijk heeft haar dag meer uren dan die van mij. Geen doorsnee mens, wat ik ook bevestigd zie in deze aflevering. Ben al weer nieuwsgierig naar volgende week.

    • Nee, soms heb ik geen ideeën hoor, Ria. Ik moet eerlijk toegeven dat het steeds moeilijker wordt om iets te verzinnen. Het lukt alleen als ik het niet als werk zie. Dus ik moet mezelf voor de gek houden ;-)

      • Wat een mooie blog post weer. De manier waarop je de conversatie weergeeft, maar ook de inhoud ervan.

        Wat zou het mooi zijn, als er meer empathie, begrip en tolerantie in de maatschappij was voor de verschillende manieren waarop mensen functioneren. We geven elkaar zo weinig ruimte. We oordelen zo snel.

        • Het zit in ons. In ons allemaal. Dat oordelen.

          De kunst is ook nog om mild over jezelf te oordelen. En om het oneens te zijn met iedereen om je heen, zonodig, als ze jou niet snappen.

  • Dysthymie, dat heb ik ook! Leuk dat je daar een keer over blogt. En inderdaad, het wordt vaak niet opgemerkt. Bij mij is het twintig jaar over het hoofd gezien. Ook kom ik het zelden tegen in alles wat ik lees.

    • Klopt. Verbazingwekkend, hè. Ik ken meer mensen die het hebben maar die er nooit door iemand op gewezen zijn. Terwijl het soms – in elk geval bij mij – met een enkel pilletje zonder verder nadelige gevolgen is op te lossen. Het uitproberen waard, toch?

      Al in 2000, toen ik besloot om uit te zoeken of medicatie zou helpen voor mijn adhd, schreef een psychiater ergens dysthymie in mijn dossier. Ik vroeg toen wat het was en kreeg een onduidelijk antwoord. ‘Je hebt geen depressie maar sombere gevoelens.’ Zoiets. Over medicatie geen woord. Therapie evenmin – niet dat dat geholpen zou hebben, want het voelt als iets dat uit het niets komt en gaat. Zoals A. ook zegt: er is nooit een logische verklaring, het is ‘iets chemisch’ ofzo. Ik ben het destijds weer vergeten. Ik probeerde toen Ritalin, maar werd er binnen twee weken echt depressief van. Dus een tijdje alle pogingen verlaten.

      Pas toen ik in 2008 opnieuw ging uitzoeken of er niks anders zou werken tegen die onrust, kwam ik terecht bij de anti-depressiva die ze ook voorschrijven tegen adhd. Strattera. Werkte fantastisch, maar de bijwerkingen waren onverdraaglijk. Wat ik nu heb werkt goed, en zonder hinderlijke bijwerkingen. Maar niet zo goed als Strattera: daarbij verdween ook de onrust, de hoge spierspanning en de altijd op de loer liggende RSI. Ik was een ander mens.

      Het is een lastige weg die je zo moet afleggen: je hebt zelf vooroordelen tegen medicatie, de voorschrijvers hebben soms andere ideeën of ze wijzen je er niet eens op dat je er iets tegen kunt proberen. Als je je niet geweldig voelt ben je ook minder geneigd om actie te ondernemen.

      Kortom. Ik kan iedereen alleen maar aanraden om te blijven zoeken. Pas sinds ik deze medicatie heb, heb ik een normaal, neutraal humeur, en geen verlammende somberheid meer. De enige andere tijd dat ik dat had was tijdens mijn beide zwangerschappen.

      Zonder die pilletjes was er helemaal geen Blogacademie gekomen. Zoiets moet voor veel meer mensen gelden.

      • Ja. En het irritante is dat alles ook nog eens zo verdomd dicht bij elkaar ligt. Mijn leven is te managen door een zo geregeld mogelijk leven. Dat van mijn zoon ook.

        • Dat geldt sowieso voor de meeste psychische aandoeningen, geloof ik. Rust en regelmaat. En veel bewegen. En gezond eten. Eigenlijk: wat goed is voor iedereen. Alleen word je afgestraft als je het NIET doet.

          Mensen met aanleg voor psychose kunnen soms al psychotisch worden als ze twee nachten niet goed slapen. Twee nachten!

          Het ligt dicht bij elkaar omdat diagnoses zijn verzonnen. Je kunt beter gewoon noteren wat je hebt. Die spinnenwebbendiagnoses van Jim van Os zijn een goed idee. Scoren op meerdere punten, en ze dan als variabel beschouwen.

          • Ja, inderdaad. Daarom begrijp ik ook eigenlijk niet waarom het voor anderen (lees: mensen die er niet op afgestraft worden) zo moeilijk te begrijpen lijkt dat je stress niet op stress moet stapelen. En de “schuld” bij degene leggen die er *niet* tegen kan. Ik heb de laatste tijd als brugman moeten praten om duidelijk te maken dat niet mijn opvoeding de schuld is maar dat hoe ik met mijn kind om ga juist *voorkomt* dat hij het zwaarder heeft.

            Deze tijd tot na oud en nieuw is trouwens verschrikkelijk. Ben altijd weer blij als die voorbij is.

  • Hou ‘s op. Ik ga bijna huilen. Te strak opgedraaid, mooi gezegd. Wat fijn dat je ontsombert! Nu nog iets om de boel losser te draaien :) X

Leert goede schrijvers de laatste 20%
google-site-verification: google3d8706b2d2bb5ca6.html